sábado, 14 de abril de 2018

IGNILATRIAS

LUME.- Na mitoloxía popular posúe certo caracter de deidade protectora a que se lle rende culto en moitas aldeas e se lle botan flores en determinados días do ano. As veces se lle dirixen oracions e tamen bótanse nel unhas culleradas de graxa, e cando se ergue a chama din que " o lume se alegra".
O consideran coma un ser superior a que non hai que aldraxar e personíficano  tendoó por ser vivo, como amosa tamén o feito que se di: mata-lo lume, morreume o lume, matei a vela, mateille o candil, por apagalos.
En Ourense o lume fai parte principalísima do folión, obrigado en todalas festas patronais e parroquiais. En toda Galiza o lume vai vencellado ás lumeiradas da noite de San Xoán.
Creen as xentes que se cando trona se queiman no lume unhas ramiñas de loureiro abenzoadao o Domingo de Ramos, a tronada esmorecerá de contado.




LUME.- En la mitología popular posee cierto carácter de deidad protectora a la que se le rinde culto en muchas aldeas y se le hechas flores en determinados días del año. En ocasiones se le dirigen oraciones y también se hechan en el unas cucharadas de grasa, y cuando se levanta la llama dicen que "el fuego se alegra". Lo consideran como un ser superior al que no hay que ultrajar y lo personifican teniéndolo por un ser vivo, como muestra también el hecho de decir: matar el fuego, me murió el fuego, mate la vela, mate el candil, al apagarlos.
En Ourense el fuego es parte principalísma del folión, obligado en todas las fiestas patronales y parroquiales. En toda galicia el fuego está vinculado a todas las hogueras de la noche de San Juan. Cree la gente que si cuando truena se queman en el fuego unas ramitas de laurel bendecido el Domingo de Ramos, la tronada de desvancerá al momento.

LUME NOVO.- Faise nas lareiras queimando toxo ou leña miúda, que acenden con tizón ou as brasas do lume que se bendice o Sábado santo no adro da igrexa. O lume novo dá boa sorte á familia.

LUME NOVO.- Se hace sobre la piedra del hogar quemando tojo o leña pequeña que encienden con un tizón o las brasas del fuego que se biendice el Sábado Santo en el atrio de la iglesia. El fuego nuevo da buena suerte a la familia.

AFUMAR.- Neste caso "afuma-lo gando",  costume supersticioso da provincia de Lugo, que consiste en bañar con fume as reses á véspera de San Xoan. Fanse fogueiras que se cobren con terrons secos, para que despidan mais fumeiro. Polo espazo que queda entre lumeirada e fogueira pasa o gando e cuns ramallos moi grandes faise baixa-lo fume para que envolva os animais. Crese que con este remedio preservan o gando dos meigallos ou maleficios das meigas, asi como para que, ademais, prospere e medre.

AFUMAR.-  En este caso "ahumar el ganado", costumbre supersticiosa de la provincia de Lugo, que consiste en bañar con humo las reses la víspera de San Juan. Se hacen hogueras que se cubren con terrones secos, para que despidan más humareda. Por el espacio que queda entre la humareda y la hoguera pasa el ganado y con unos ramos muy grandes se hace bajar el humo para que envuelva a los animales. Se cree que con este remedio preservan el ganado de los hechizos o maleficios de las meigas, así como para que, además, prospere y crezca.

CEPO.- Nalgunhas bisbarras luguesas bótase no lume a noite de Nadal un groso cepo ou toro que se ha reacender logo cando conveña, na percura de que dure todo o ano. Ten certo carácter sagro, pois consérvase fervorosamente para facelo arder cando ameaza saraiba, unha treboada ou algunha calamidade pública. Nas montañas de Cervantes, nos Ancares, hai a crenza de que a noite de defuntos veñen ás ánimas quentarse ó cepo que se deixa ardendo na lareira.

CEPO.- En algunas comarcas luguesas se hecha al fuego la noche de Naviad un grueso cepo o tronco que se hará reanudar después cuando convenga, procurando que ure todo el año. Tiene cierto carácter sagrado, dado que se conserva fervorosamente para hacerlo arder cvuando amenaza pedrazo, una tormenta o alguna calamidad pública. En las montañas de Cervantes, en los Ancares, hay la creencia de que la noche de difuntos vienen las ánimas a calentarse al cepo que se deja ardiendo en la lareira.  

CORTAR.- "Corta-lo lume": especie de esconxuro supersticioso con que tentaban evitar ou alonxarse os perigos do lume da lareira na cociña. Para poñer en práctica o esconxuro empregábase un fardeliño de baeta virxe cun pouco de graxa sen sal. 

CORTAR.- "Cortar el fuego": especie de conjuro supersticioso con el que intentaban evitar o alojar los peligros del fuego da la lareira de la cocina . Para poner en práctica el conjuro  se empleaba una saqueta de bayeta virgen con un poco de grasa sin sal. 

CHAMUSCAR.- Esta medida de precaución hixiénica é comun en moitas aldeas, pois crese nelas dende antigo que a acción pasaxeira do lume fai que desapareza a malignidade que algún insecto ou becho danoso puidesen ter deixado nas roupas mentras estiveran no campo a secar.

CHAMUSCAR.- Esta medida de precaución higiénica, es común en muchas aldeas, pues se cree en ellas desde antiguo que la acción pasajera del fuego hace que desaparezaca la malignidad que algún insecto o bicho dañoso pudiesen tener dejado en las ropas  mientras estas estuvieran en el campo secando.

DESAFUMAR.- Pasar por riba do lume unha peza de roupa interior que se puxo a secar no campo. Esta práctica de desinfección é moi vulgar entre os campesiños, diante do medo a que as prendas interiores, aquelas que polo seu uso está a carón da cute, teñan colllido o aire malo dalgún insecto dos que cren danoso.

DESAFUMAR.- Pasar por encima del fuego uyna pieza de ropa interior que se puso a secar en el campo. Esta práctica de desinfección e muy vulgar entre los campesinos, ante el miedo a que las prendas interiores, aquellas que por su uso está más pegada a la piel, tengan cogido el mal aire de algún insecto que consideren dañino.

LUMERADA.- Son tradicionais de Galiza na noite de San Xoán. Encol delas brincan os nenos, mozos e persoas maiores, porque cren, que deste xeito, curan as doenzas da pel, afastan os maleficios e evitan certos padecementos, sempre que o número de saltos sexa impar. Nunhas comarcas cren as doncelas que casarán durante o ano se ó saltaren non tocan a chama, e se esta lles toca non atoparán home de contado. Noutras partes teñen a certeza de que precisan saltar nove veces unha mesma lumeirada para acadar os seus desexos.

LUMERADA.- Son tradicionales de Galicia la noche de San Juan. Sobre ellas saltas los niños, los jóvenes y las personas mayores, porque creen, que de este modo, se curan las enfermedades de la piel, se apartan los maleficios y se evitan ciertos padecimientos, siempre que el número de saltos sea impar. En unas comarcas creen las solteras que se casaran durante el año si al saltar no tocan la llama, pero si esta les toca, no encontrarán hombre al momento. En otras partes tienen la creencia de que necesitan saltar nueve veces una misma  hoguera para conseguir sus deseos.
Cuando ya solo quedan las cenizas de la hoguera se suele hacer pasar sobre los rescoldos el ganado para preservarlo de los maleficios.

PABÍO.- Crese que as candeas de cera que se acenden cando alguén está doente nos derradeiros intres poden atrasa-la agonía do moribundo, porque a luz potente vigoriza; outramente, cando casan dous namorados, case se pode vaticinar cál deles morrerá antes, con solo observar os pabíos dos cirios que lles poñen diante ou a carón. Se o que brilla mais é o da noiva, ela será quen sobrevirá ó marido; en troques, ela será quen primeiro faleza se o pabío do home é o que dá a luz mais brillante.

PABÍO.- Se cree que las velas de cera, que se encienden cuando alguien está enfermo y en sus últimos instantes, pueden reatrasar la agonía del moribundo, porque la luz potente vigoriza; por otra parte cuando se casan dos enamorados, casi se puede vaticinar cual de ellos morirá antes, con solo observar los pábilos de los cirios que les ponen delante a al lado. Si el que brilla más es el de la novia, ella será quien sobrevirá al marido; en cambio ella será la primea que fallezaca si el pábilo del hombre es el que da una luz más brillante.